Skip to content

Vraag en antwoord: overeenkomst psychologische zorg 2022-2023

Tempus gravida lectus viverra metus aliquet. Interdum praesent maecenas aliquam ut.

We namen deel aan de International Conference on Integrated Care (ICIC) 2023, die dit jaar plaatsvond op 22-24 mei te Antwerpen. Dit belangrijke evenement brengt zorgprofessionals en experts van over de hele wereld samen om kennis en inzichten te delen over geïntegreerde zorg. De conferentie biedt niet alleen een platform voor kennisuitwisseling, maar ook voor waardevolle netwerkmogelijkheden.

5 thema’s werden als leidraad vooropgesteld:

  • Verandermanagement op alle niveaus
  • Persoonsgerichte zorg met focus op doelen en noden
  • Samenwerking als succesfactor voor geïntegreerde zorg
  • Iedereen zorgt mee: zorg verankeren in de buurt
  • Bevolking als hefboom om geïntegreerde zorg te ondersteunen

De conferentie wordt inhoudelijk gevuld aan de hand van ingediende abstracts. 280 van de 782 abstracts, ofwel 36%, werden ingezonden vanuit België.

Wat betekent dit concreet voor patiënten?

Het oogpunt van deze overeenkomst is dat het aanbod voor de burger met noden op verschillende domeinen toegankelijker wordt waaronder ook psychologische zorg. In deze nieuwe stap richten we ons op de psychische hulpvragen die wijzen op een lichte tot matige problematiek. Daarbij vragen we aan de betrokken zorgverstrekkers om in eerste instantie prioriteit te geven aan de groep van mensen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychische problemen. Een toegankelijker aanbod moet onder meer blijken uit het streven, dat voor de patiënt binnen 1 week tot 1 maand na de hulpvraag een eerste sessie door kan gaan.

Het aanbod is gericht op kinderen, adolescenten en volwassenen, zonder leeftijdsgrens, die een hulpvraag hebben die wijst op milde tot matige problemen. Er wordt ook speciale aandacht besteed aan die doelgroepen die door de Hoge Gezondheidsraad als kwetsbaar werden aangeduid tijdens de Covid – 19 pandemie maar ook aan mensen met een reeds bestaande geestelijke gezondheidsproblemen, mensen die een dierbare hebben verloren, financieel kwetsbare groepen, mensen met multimorbiditeit,

Een van de belangrijkste pilaren van de huidige overeenkomst is de financiële toegankelijkheid van de zorg. Psychologische sessies kosten

  • 11 euro voor een individuele sessie (4 euro voor patiënten met verhoogde tegemoetkoming)
  • 2,5 euro voor een groepssessie.

Bij de eerste sessie hoeft de patiënt zelf niets te betalen.
Een patiënt heeft geen voorschrift nodig om een sessie bij een geconventioneerde klinisch psycholoog of orthopedagoog vergoed te krijgen. De enige voorwaarde is dat men de sessies volgt bij een klinisch psycholoog of orthopedagoog die een overeenkomst heeft getekend met een netwerk geestelijke gezondheidszorg. .

We vergoeden psychologische zorg volgens 2 types wanneer ze georganiseerd wordt binnen een netwerk voor geestelijke gezondheidszorg dat een overeenkomst heeft getekend met het RIZIV:

  • Eerstelijns psychologische zorg: kortdurende en/of weinig intensieve psychologische interventies die bijdragen tot het behouden of herwinnen van een algemeen psychisch welbevinden
  • Gespecialiseerde psychologische zorg: interventies die intensiever van aard zijn en/of een specifieke methode vereisen.
    De patiënt kan de zorg krijgen in:
  • Individuele sessies
    • Groepssessies (groepen van 4 tot 15 personen met een gelijkaardige problematiek)
    • Deze groepssessies kunnen ook mede begeleid worden door gezondheidszorgbeoefenaars, hulpverleners, of ervaringsdeskundigen. Valt u onder deze categorieën en wil u graag mee groepssessies begeleiden? Contacteer dan uw lokaal netwerk geestelijke gezondheidszorg.  (meer info verder).

Afhankelijk van het soort zorg en het soort netwerk geestelijke gezondheidszorg.  (meer info verder) verschilt het aantal sessies waar die maximaal recht op heeft.
Eerstelijns psychologische zorg:

  • In een netwerk “Kinderen en adolescenten”: maximum 10 individuele of 8 groepssessies
  • In een netwerk “volwassenen”: maximum 8 individuele of 5 groepssessies

Gespecialiseerde psychologische zorg:

  • In een netwerk “kinderen en adolescenten”: gemiddeld 10 individuele sessies (max. 20) of maximum 15 groepssessies
  • In een netwerk “volwassenen”: gemiddeld 8 sessies (max. 20) of maximum 12 groepssessies

Tijdens de eerste sessie stelt de psycholoog/orthopedagoog een functioneel bilan op. Dit is een overzicht van de huidige situatie (sociaal, medisch, psychologisch,…) van de patiënten in hun context, inclusief relevante voorgeschiedenis en geeft een indicatie welke soort zorg of hulp gewenst is. Het draagt bij tot de opmaak van het behandelplan. Binnen deze overeenkomst leggen we een sterke nadruk op samenwerking tussen de verschillende partners rond de patiënt. Met de toestemming van de patiënt kan de psycholoog of orthopedagoog dit functioneel bilan bespreken met zijn/haar/hun behandelend arts.

De overeenkomst zorgt ervoor dat de zorg aangepast is aan de lokale noden die bestaan en brengt de psychologische zorg tot in de buurt van de patiënt. Hiervoor worden de financiële middelen waarover een netwerk kan beschikken berekend op basis van een kwetsbaarheidsindex per subregio. Deze kwetsbaarheidsindex is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.
In dit verband wordt verwezen naar de term ‘vindplaatsen’. Dit is een plaats waar de personen binnen de doelgroep reeds naartoe gaan met een ander doel dan psychische ondersteuning, zoals materiële of sociale bijstand, algemene zorg of vrijetijdsbesteding. Psychologische behoeften kunnen er worden opgespoord en mensen kunnen er worden doorverwezen naar passende psychologische zorg.
Daarnaast kunnen de sessies ook doorgaan in het kabinet van een psycholoog of orthopedagoog of digitaal (op afstand).

Een belangrijk element in deze overeenkomst is de mogelijkheid van bepaalde organisaties (zoals het OCMW, CLB…) om een overeenkomst te sluiten met een netwerk geestelijke gezondheidszorg, en complementair aan de opdrachten die ze vandaag reeds vervullen ook te voorzien in psychologische zorg zoals bedoeld in de overeenkomst.

Voor meer informatie over de locaties, bezoek de webpagina over psychologische zorg van het RIZIV

Netwerken geestelijke gezondheidszorg

Een netwerk geestelijke gezondheidszorg is een vastgelegde regio waarin de actoren afspraken maken over de organisatie van psychologische zorg. Kaarten en de websites van de netwerken staan gepubliceerd op de website van het RIZIV. Momenteel zijn er 32 netwerken geestelijke gezondheidszorg in België.

U kan de lijst van de klinisch psychologen/orthopedagogen vinden op de website van het netwerk geestelijke gezondheid van “uw” regio.

Een netwerk geestelijke gezondheidszorg brengt alle actoren samen die verbonden zijn met de problematiek van de geestelijke gezondheid. Binnen de organisatie worden afspraken gemaakt om effectieve zorg te garanderen. De coördinatoren zijn de aanspreekpunten en verantwoordelijk voor de afstemming binnen het netwerk. Binnen een netwerk geestelijke gezondheidszorg zijn er klinisch psychologen/orthopedagogen die een overeenkomst hebben gesloten met het netwerk. Daarnaast zijn er ook andere hulp- en zorgverleners en ervaringsdeskundigen die betrokken kunnen worden bij groepssessies.

Elk netwerk sluit overeenkomsten met lokale samenwerkingsverbanden, in Vlaanderen zijn dit de eerstelijnszones, om op die manier afspraken te maken over de zogenaamde vindplaatsen en over de concrete organisatie en aanbod van de zorg op het lokale niveau.
Elk netwerk sluit overeenkomsten met lokale samenwerkingsverbanden om op die manier afspraken te maken over de zogenaamde vindplaatsen en over de concrete organisatie en aanbod van de zorg op het lokale niveau.

De netwerken geestelijke gezondheidszorg zijn georganiseerd per leeftijd, om relevante zorg te voorzien:

  • 12 netwerken voor kinderen en jongeren (t.e.m. 23 jaar)
  • 20 netwerken voor volwassenen (vanaf 15 jaar)

Deze leeftijdscategorieën overlappen. Zo kunnen jongeren van 15 t.e.m. 23 zorg vinden in een netwerk met een specialisatie in hun problematiek (jongeren of volwassenen).
Voor deze conventie worden de netwerken geacht om op provinciaal niveau met elkaar samen te werken en dit aanbod vorm te geven.

De psychologische zorg in de eerste lijn wordt georganiseerd via lokale multidisciplinaire samenwerkingsverbanden, in Vlaanderen is dit via de 60 eerstelijnszones. Concreet gaat het om geografische zones die worden opgericht om het werk van lokale overheden, zorg- en hulpverleners beter op elkaar af te stemmen opdat de zorg optimaal  georganiseerd wordt en toegankelijk is.   

Het lokaal multidisciplinair samenwerkingsverband, de eerstelijnszone, omvat alle relevante actoren die betrokken kunnen worden in de organisatie van dit aanbod. Het netwerk geestelijke gezondheid sluit overeenkomsten met de eerstelijnszones, om onder meer afspraken te maken over:

  • De inzet van de middelen op basis van de lokale noden zoals gedetecteerd door de eerstelijnszones (vb. welk groepsaanbod is er nodig?)
  • De inzet van de zorgverstrekkers verbonden aan deze overeenkomst (welke buurt, welke vindplaats…)

De doelstelling is om de psychologische zorg zo laagdrempelig mogelijk te organiseren. Uiteraard kunnen alle maatschappelijke actoren mensen begeleiden of verwijzen naar het aanbod binnen deze overeenkomst. Zij zijn op de hoogte van het lokale aanbod aan psychologische zorg, zij kunnen psychologische problematieken herkennen en daardoor kunnen zij vatten wanneer iemand nood heeft aan psychologische zorg.

Daarnaast is het de bedoeling dat de netwerken en de lokale samenwerkingsverbanden (in Vlaanderen de 60 eerstelijnszones) (zie vorige vraag) deze verwijzers informeren over “laagdrempelige” psychische zorg (zoals online hulp, telefonische hulplijnen), bij mensen die een minder ernstige problematiek vertonen.

Stand van zaken?

Momenteel hebben alle netwerken geestelijke gezondheidszorg in België een overeenkomst gesloten met het RIZIV. Ze hebben allen een netwerkcoördinator en de meeste netwerken hebben ook een bijkomende “lokale coördinator” die vooral begaan is met faciliteren van deze overeenkomst. In deze netwerken zijn al meerdere psychologen en orthopedagogen actief die psychologische sessies organiseren waarvan de gegevens terug te vinden zijn op de websites van de netwerken.

In functie van de noden van de lokale bevolking sluiten elk van de 32 netwerken geestelijke gezondheidszorg overeenkomsten met meer klinisch psychologen/orthopedagogen. Verwacht wordt dat in het najaar van 2022 alle noodzakelijke contracten zullen gesloten zijn.
Ook zorgen de netwerken ervoor dat met heel wat verschillende vindplaatsen afspraken worden gemaakt om een maximum van de personen binnen de doelgroep de weg naar de zorg te helpen vinden.
Neem contact op met het netwerk geestelijke gezondheidszorg om een zicht te krijgen op de huidige stand van zaken binnen uw netwerk.

Herkent u uzelf als een potentiële partner? Neem dan contact op met uw netwerk geestelijke gezondheidszorg om een toekomstige samenwerking te bespreken.  

Bent u gezondheidszorgbeoefenaar, hulpverlener, of ervaringsdeskundige en wenst u graag mee groepssessies te begeleiden? Contacteer dan uw netwerk geestelijke gezondheidszorg om hun aanbod te bespreken en hoe u hier deel van uit kan maken!

Gerelateerde artikelen